Isurketen kontrola
Isurketen kontrola
Azken hamarkadetan ur-masen egoera nabarmen hobetu da administrazioek eta inplikatutako sektoreek hondakin-uren isurketen baldintzak hobetzeko egindako ahaleginari esker (tokiko erakundeak, partzuergoak eta mankomunitateak, foru-aldundiak, Eusko Jaurlaritza, URA Administrazio Hidraulikoa, Kantauriko Konfederazio Hidrografikoa, Ebroko Konfederazio Hidrografikoa eta Nekazaritza, Elikadura eta Ingurumen Ministerioa).
Azken hamarkadetan aurrera egin den arren, isurketen ondoriozko aldaketak (araztu gabeak edo behar bezala araztu gabeak, hiri- edo industria-jatorrikoak) dira oraindik ere EAEko ibai eta ur-masetarako aurreikusitako ingurumen-helburuak lortzea baldintzatzen duten arrazoi nagusietako bat.
Zer egiten du URAk?
- Alde batetik, uraren hiri-zikloa integratzea eta profesionalizatzea sustatzen du, eta erakunde kudeatzaileekin lankidetza estuan aritzen da, bere helburuak lortzen lagunduz (obra hidraulikoak eraikitzea, jarduerak finantzatzeko laguntzak...). Bere kudeaketa onak uren kalitate fisiko-kimiko hobea dakar
- Bestalde, lurralde-antolamenduak eta hirigintza-garapen xehatuek saneamendu-sistema orokor baterako lotura aurreikusten dutela zaintzen du, eta isurketak itzaltzea eta saneamenduarekin lotzea sustatzen du, batez ere hiri-lurzoruan gertatzen diren isurketei dagokienez.
- Era berean, baimenen araubidearen bidez ezartzen da zer baldintzatan isur daitekeen uretara, betetzen dela ikuskatu eta aztertzen da, eta, betetzen ez bada, neurri zuzentzaileak hartzeko eskatzen da.
Tipologia
Hirikoak
Euskadiko ur-masetatik kentzen den uraren % 75 baino gehiago uraren hiri-zikloaren eskariari erantzuteko erabiltzen da (etxeak, industriak, zerbitzuak...). Horregatik, ur hori ingurunera itzultzeko moduak isla zuzena du isurketaren bidez itzultzen den ur-masaren egoeran. Ondorioz, lotura zuzena ikusten da, alde batetik, saneamendu-sistemen integrazioaren eta arro baten profesionalizazioaren artean, eta, bestetik, hondakin-urak isurtzen diren arroko ur-masen egoeraren artean.
Industrialak
Bai zuzeneko industria-isurketak (hiri-saneamenduko sareetara konektatu gabeak) bai zeharkakoak ur-ekosistemen gaineko presio-elementu esanguratsuak dira Euskadiko arro gehienetan, eta kutsadura-iturri dira lehentasunezko gai kutsatzaile arriskutsu edo emergenteen ekarpenaren ikuspegitik..
Zona jakin batzuetan, industria- eta/edo hiri-jatorriko kutsatzaileen isuri historiko eta jarraituak ur-kontzentrazio esanguratsuak eragin ditu, eta, kutsadura-iturria desagertzean edo neurri zuzentzaileak aplikatu ondoren, sedimentu kutsatuak utzi ahal izan dituzte. Sedimentu horiek, oro har, ibaien beheko zatietan eta estuarioetan kokatzen dira, eta, aldi berean, elementu kutsatzaileen irradiazio-iturri iraunkorra dira, ekosistema urtarrei eragin diezaiekeena.
Beste iturri batzuk
Isurketen karakterizazio zabalaren barruan, erauzketa-jarduerek eta jarduera desberdinetatik datozen hondakinak lurzoruan pilatzeak eragindako arazoak aipatzea merezi du. Hiri-isurketek edo industria-isurketek duten ihinztadurarik ez duten arren, eragina izan dezakete tokiko ur-masen egoera onean. Adibidez, meatze metalikoen ustiategiak, kareharrizko agregakinen harrobiak, edo aurreko hamarkadetako jarduera industrialek sortutako lurzoruetan hondakinak pilatzea, horiek lurpeko eta azaleko uren kutsadura eragin baitute edo eragin baitezakete, bai eta horiei lotutako ekosistemetan duten eragina ere.
Helburuak
Egoera nabarmen hobetu bada ere saneamendu orokorreko eta udal-estolderiako sareen osotasunean eta hedapenean aurrera egin behar da, eta industria-jatorriko isurketak murrizten eta eteten jarraitu behar da. URAk sustatzen dituen lehentasunezko hobekuntzen artean, honako hauek nabarmentzen dira:
- Saneamendu- eta arazte-azpiegitura berriak ezartzea, beharrezkoak diren lekuetan.
- Lehendik dauden saneamendu- eta arazte-sistemak egokitzea, haien eraginkortasuna errazteko.
- Ura kudeatzeko hobekuntzek azpiegituren kudeaketarako eta kudeaketarako gaitasun nahikoa bermatzea; azpiegiturak kudeatzeko eta kudeatzeko gaitasun.
- Ekaitzak arintzearekin, konexioekin, lineekin, bildu gabeko isurketekin eta abarrekin lotutako hiri-kutsadura barreiatuari erantzutea. etab.
- Jatorriko industria-isurketak murriztera bideratutako jarduerak, saneamendu-sistema orokorrek tratatu ezin dituztenak.
Nola lan egiten du URAk
Isurketen arloan, plangintza hidrologikoa ur-masen egoera diagnostikatzeaz, jasaten dituzten presioak ezaugarritzeaz, administrazioek eta eragileek egoera ekologiko ona berreskuratzeko eta kontserbatzeko hartu behar dituzten neurriak finkatzeaz eta lurraldeko uren erabilera baldintzatzen duen araudia finkatzeaz arduratzen da.
Horri dagokionez, EAEko lurraldean eragina duen presio handienak hiri- eta industria-jatorriko kutsadura dira: uraren hiri-zikloa behar bezala kudeatzeko oinarrizko azpiegiturarik ez dagoelako oraindik, eta kutsadura lausoa, isurketak saneamendu-sistema orokorrekin behar bezala konektatuta ez daudelako. Neurri txikiagoan, beste presio batzuk ere nabarmendu behar dira, hala nola abeltzaintza-baliabideen kudeaketa desegokia, nekazaritzako fitosanitarioen ekarpenak edo baso-praktiken hobekuntza.
Kantauri Ekialdeko Demarkaziorako Plan hidrologikoaren agiriak 2022-2027 
Lurraldeko uretara egiten den isurketa orok, industriako hondakin-urak edo hiri-izaerako hondakin-urak izan, aldez aurretik isurtzeko baimena behar du. Baimen horren helburua da plangintza hidrologikoan isuriarekin ura itzultzen den ur-masarako ezarritako ingurumen-helburuak lortzea. Horregatik, isurketa-baldintza zorrotzagoak ezar daitezke ingurumen-helburuak betetzeko beharrezkoa denean.
Tramiteak
Baimen horiek teknika erabilgarri onenak kontuan hartuta eta uraren arloko araudian ezarritako ingurumen-kalitateko arauen eta isurketa-mugen arabera ematen dira.
2023ean isurketak baimentzeko edo berraztertzeko (indarraldia iraungitzean) 157 eskaera berri izapidetu dira, eta aurreko urteetan hasitako baimen-ebazpenik gabeko txosten ugari izapidetzen ere jarraitu dute. Bestalde, 153 isurketa-baimen ebatzi dira, 2023ean hasita edo lehenago.
Horrez gain partikularren, administrazioen edo enpresen 116 kontsulta jaso dira eta 110 erantzun, aurretik aipatutako arloetan egin beharreko ekintzei buruz. Beste alde batetik, partikularren 170 salaketa jaso dira lanak administrazio-baimenik gabe egiteagatik edota jabari publiko hidraulikoari eragiteagatik.
Isurien erroldaren arabera, 2.861 ingururen jarraipena egin da, isurketa-puntu nagusien ustiaketa-txostenak aztertuz, arazketa-sistemak gaizki ibiliz gero ur-jabari publikorako kaltegarri gerta daitezkeela aintzat hartuta. Batez ere 2.000 biztanle baliokidetik gora duten populazioak izan dira kontuan.
2023an zehar ingurumen-baimen integratuaren 12 espedienteetan parte hartu dugu (2 ebazpen-proposamen berritan eta 10 berrikuspen), eta bakarra ebatzi da.
Kanonak
Ur-Jabari Publikora egiten diren isurketengatik isurketa kanona ordaintzen da, jabaria zaindu eta hobetzera bideratua. Gaur egun Uraren Euskal Agentziak Euskal Autonomia Erkidegoko barneko arroen kanona baino ez du likidatzen.
2024an, isurketa kanona oinarri, 2023 urtean 516.193,30 € bilduko direla aurreikusten da.
2023an, zenbatespenaren arabera, lehorretik itsasora egindako isurien kanonarekin 873.291,74 euro jasoko dira (aukerako jarraipen-protokoloa zein den gorabehera).
2023an, 8.445 ikuskapen egin dira guztira (bai jabari publiko hidraulikoan, bai SPMTn), eta horietatik 1.418 isurketak izapidetzearekin lotutako ikuskapenak, 1.864 laginketa.
Aldi berean, ikuskapen-zerbitzuak honako hauen berri eman du: obren arloko balizko arau-hausteekin lotutako 384 jarduketa, isurketen arloko balizko arau-hausteekin lotutako 70 jarduketa eta aprobetxamenduen arloko balizko arau-hausteekin lotutako 12 jarduketa.
Nabarmentzekoa da, era berean, SOS Deiak erakundearen abisuen arreta-lana, edozein jardueratan baimenik gabe ibilgu publikora egindako ohiz kanpoko isurketei dagokienez. Bulegoko langileek arreta eskaini diete abisu horiei guztiei, gaueko edota eguneko edozein ordutan, lanegun zein jaiegunetan, eskaera guztiei erantzunez. 2023ean horrelako 427 abisuri eman zaie arreta.
Ikuskaritza arloko 2023ko gertakari esanguratsuenen txostena (PDF, 600 KB) (PDF, 600 KB)
2.5.2 Erkidego barruko arroen zehapenak eta kostaldeak.
Erkidego barruko arroetan eta kostaldean egindako arau-hausteengatiko prozedurak izapidetzeari dagokionez, 2023an 52 zehapen-espediente hasi dira, 25 isurketa-eremuan, eta 46 ebazpen eman dira.
2.5.3 Erkidego arteko arroen zehapenak.
Erkidegoarteko arroetako arau-hausteengatik izapidetutako prozedurei dagokienez, 2023an 53 zehapen-espediente ireki dira eremu guztietan, 27 isurketetan, eta 60 ebazpen eman dira.
Jarraian, EAEn baimendutako isurketak erregistratzeko, kontrolatzeko eta jarraipena egiteko tresnak erakusten dira.
- Isurketa errolda: Isurketa baten benetako egoera dokumentatzen du eta, azken batean, kasu bakoitzeko egoeraren argazki bat aurkezten du. Argazki horrek aldian-aldian eguneratzea eskatzen du.
- Baimendutako isurketen kontrola Emandako baimenetan bertan zehazten da titularrek URAri analisiak eta emariak dokumentu horretan bertan adierazitako maiztasunarekin bidaltzeko betebeharra dutela.
- Aglomerazioak: hiriko hondakin-uren tratamenduari buruzko araudian eskatutako parametro adierazgarrienen analisien emaitzak ematen dira.
- Urbeha Euskal Autonomia Erkidegoko Hondakin Uren Araztegietan SARS-CoV-2aren jarraipena egiteko URBEHA proiektuaren helburua da alarma-sistema goiztiarra izatea, karga birikoaren gorakada nabarmenak detektatzeko eta Eusko Jaurlaritzako Osasun Saila erabakiak hartzeko tresna gisa erabili ahal izateko.
- EAEko ur-masen egoera ekologikoaren jarraipena egiteko programa: isurketa-baimenek baldintza batzuk ezartzen dizkiete isurketei, bai isurketaren berezko ezaugarriei dagokienez, bai isurketa itzultzen zaien ingurune hartzaileari dagokionez. Jarraipen-programa horrek ingurunearen egoera ezagutzeko aukera ematen du, isurketa baimentzeko baldintzak zehaztu ahal izateko.
Azken aldaketako data:
